De geschiedenis leert dat culturen die slim omgaan met energie een voorsprong hebben op andere culturen. Dat gold eeuwen geleden toen mensen op een slimme wijze wind- en waterkracht gebruikte, dat geldt nu weer bij de energietransitie. De 1300 jaar oude Volmolen een functie geven die past bij de energietransitie past helemaal bij zijn traditie.
Huidige problemen met de waterkrachtcentrale
Sinds 2000 is de waterkrachtcentrale continue in bedrijf. De waterraderen, stuwen en kanogoot beginnen behoorlijke gebreken te vertonen en kunnen alleen door veel uren reparaties en onderhoud draaiend worden gehouden. De watermolen heeft een laag rendement.
De twee waterraderen staan op instorten en vergen veel onderhoud
Laag rendement door verkeerd ontwerp van de huidige waterraderen
Door slijtage en veroudering gebreken aan de stuwen en kanogoot
Aan het bedrijf DH Engineering is opdracht gegeven voor het maken van een ontwerp voor een waterkrachtcentrale bij de Volmolen waarbij er gezorgd wordt voor:
Een robuuste waterkrachtcentrale die weer 30 jaar mee kan
Een hoger rendement bij het transformeren van waterkracht naar elektriciteit.
Robuuste stuwen en kanovoorzieningen voor een goed peilbeheer en optimaal kanoplezier op een veilige wijze.
Uitgangspunten bij opbouw Volmolen
De huidige eigenaar, het echtpaar Martin Hermans en Marjo van
de Sande met hun gezin koopt in december 1998 de afgebrande
Volmolen. Zij hanteren bij het opbouwen de volgende uitgangspunten:
1. Zorgen voor een evenwichtige belangenafstemming
Bij watermolens raken belangen van waterbeheer (peilbeheer,
natuur, recreatie en landbouw) elkaar heel direct. Mismatch
van deze belangen heeft door de eeuwen heen en ook bij de
Volmolen geleid tot veel conflicten. De huidige eigenaar heeft
zich ingespannen om met de betrokken partijen deze belangen
op een open en transparante manier op elkaar af te stemmen en
tot slimme oplossingen te komen:
In samenspraak met de omwonenden heeft het Waterschap de Dommel onder de vroegere graanmolen een bypass met stuw aangelegd om overstroming bovenstrooms tegen te gaan.
Om vismigratie voorbij de stuwen mogelijk te maken heeft het Waterschap naast de bypass een vistrap gerealiseerd.
Met de Volmolense Kano Club is een overeenkomst gesloten over het treffen van voorzieningen en met afspraken die veilig wildwater slalom kanoën rond de Volmolen mogelijk maken.
2. De Volmolen een functie geven die past in deze tijd
Een monument zonder actuele functie kost alleen maar geld waardoor de continuïteit steeds in het geding is. De graanmolen is opgebouwd als woning, de lijnoliemolen wordt verhuurd als excellente ontmoetingsruimte voor vergaderingen en trainingen. De waterraderen drijven een generator aan die jaarlijks voor 15 huishoudens elektriciteit produceert. Door de Volmolen een functie te geven die past in deze tijd is de continuïteit verzekerd.
3. Duurzaam bouwen
Niet alleen zelf je elektriciteit opwekken maar ook duurzaam bouwen was bij het opbouwen van de Volmolen het uitgangspunt. Dit vroeg 20 jaar geleden om een behoorlijke pioniersgeest. Al de inspanningen die hiervoor getroost zijn en
het leergeld dat hiervoor is betaald, is uiteindelijk zeer de moeite waard geweest. Door het gebruik van duurzame materialen, goede isolatie, een warmtepomp en een geavanceerd klimaatbeheersingssysteem is een comfortabele leefomgeving gecreëerd met een overschot aan groene energie.
4. Aansluiten op de natuurlijke waarde van het Dommeldal
Bij het inrichten van de oevers en de tuin, zijn met advies van Brabants Landschap, vormen en vegetatie gebruikt die passen bij de natuurlijke vormen en begroeiing van het Dommeldal. Met het aanleggen van de vispassage is vismigratie voorbij de stuwen mogelijk en wordt met succes bijgedragen aan het verbeteren van de visnatuur in de Dommel.